Hiểu và Cảm Thông

Hiểu nhau và cảm thông cho nhau trong các mối quan hệ xã hội là một vấn đề rất quan trọng. Nó góp phần giữ gìn và phát triển các mối quan hệ ấy ngày càng tốt đẹp hơn, có ý nghĩa hơn và đem lại nhiều niềm an vui và hạnh phúc hơn cho mọi người. Ngược lại, nếu mọi người không chịu hiểu và không cảm thông cho nhau gì chỉ làm cho nhau thêm đau khổ và dẫn đến sự đổ vỡ, chia lìa trong các mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân, giữa nhóm với nhóm cũng như giữa tập thể này với tập thể kia mà thôi.

Trong thực tế của cuộc sống thường nhật, có đôi khi chỉ vì sự thiếu hiểu biết và không đủ cảm thông của người này đối với một vấn đề không quan trọng, một lầm lỗi nhỏ nhặt của người kia mà đã dẫn đến nhiều sự đổ vỡ không đáng có trong các mối quan hệ. Nguyên nhân là do họ thiếu sự khéo léo trong cách ứng xử, đã khiến cho một vẫn đề nhỏ trong mối quan hệ với người khác trở nên ngày càng nghiêm trọng hơn. Theo thói thường, một khi người A có lỗi lầm hay có điều gì đó làm cho người B không hài lòng thì người B sẽ làm ngơ, và tỏ ra không cần đến người A nữa. Những biểu hiện thường thấy của sự làm ngơ này là không muốn tiếp chuyện, miễn cưỡng đáp lại khi rơi vào tình thế ép buộc phải tiếp chuyện với người A, gặp nhau thì mặt lạnh như tiền, người A gọi điện thoại thì không thèm bắt máy, nhắn tin thì không nhắn lại, gởi thư/email cũng không thèm trả lời. Người ta thường làm ngơ với nhiều dụng ý khác nhau. Có khi làm ngơ để đợi chờ một lời xin lỗi của người kia. Có khi làm ngơ để cho người A nhận thấy được vai trò của người B đối với người A, ý thức được sự trống vắng, hụt hẫng khi không có người B. Cũng có khi làm ngơ để cho người A học cách sống tự lập, tự chủ. Cũng có khi làm ngơ để thử lòng người kia đối với mình. Đôi khi làm ngơ để được dỗ dành, được chiều chuộng, điều này đặc biệt xảy ra đối với phái nữ. Và đôi khi làm ngơ chỉ để cho người kia nhìn lại bản thân họ, thấy được lỗi lầm của họ mà thôi, không cần họ phải nói lời xin lỗi. Cách ứng xử này cũng có có tác dụng nhất định của nó. Nhưng nó không phải là một biện pháp thần diệu, đúng trong mọi trường hợp, mọi đối tượng và mọi thời điểm. Nó chỉ có tính tương đối mà thôi. Chúng ta phải khóe léo trong cách vận dụng nó mới được.

Tùy theo đối tượng, tùy theo tình huống để sử dụng. Mức độ và thời gian của sự làm ngơ ấy cũng không kém phần quan trọng. Có khi chỉ vì một chuyện nhỏ nhặt mà mình làm ngơ nặng quá, lạnh lùng quá cũng không hay. Có khi sự làm ngơ ấy đem lại kết quả trong thời gian đầu, nhưng nếu kéo dài mãi thì sẽ không tốt, nó sẽ phản tác dụng. Vì như chúng ta đã biết, sức chịu đựng và sự nhẫn nại của con người cũng có hạn mà thôi. Nếu sự làm ngơ của chúng ta vượt quá giới hạn nhẫn nại của người kia thì sẽ không có ích lợi gì. Điều này đúng với các mối quan hệ trong gia đình cũng như các mối quan hệ xã hội. Chẳng hạn như trong quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Khi con có điều gì đó lầm lỗi thì cha mẹ thường hay bỏ mặc, không chăm lo cho người con ấy, con xin tiền cho những việc chính đáng vẫn không cho, đôi khi còn dùng lời bất nhã để mắng nhiếc con, đuổi con ra khỏi nhà. Họ làm vậy với dụng ý là muốn cho con nên người. Nếu đấy là một người con có hiếu, thương yêu cha mẹ thì người đó sẽ cố gắng chịu đựng, và cố gắng sửa đổi, chuộc lại lỗi lầm mà mình đã phạm. Trong trường hợp này thì sự lạnh lùng của cha mẹ đã có tác dụng tích cực. Tuy nhiên, nếu cha mẹ không hiểu được tấm lòng của người con, cứ mãi lạnh lùng thì người con ấy sẽ cảm thấy tủi thân, nghĩ là cha mẹ không thương yêu mình, ghét bỏ mình, vậy thì sự tồn tại của mình trong gia đình này đâu có ý nghĩa gì đối với cha mẹ đâu, chi bằng minh ra đi để cho cha mẹ không phải khó chịu mỗi khi thấy mặt mình, hay là mình chết đi cho rồi,… Bạn thấy đấy, nếu sự lạnh lùng của cha mẹ cứ kéo dài mãi, người con không thể nào chịu dựng được nữa. Đến lúc đó thì những ý nghĩ tiêu cực sẽ nảy sinh, và rất dễ dẫn đến những kết quả bất hạnh cho cả con cái lẫn cha mẹ. Vì cha mẹ cũng đâu có muốn con bỏ nhà ra đi, đâu muốn ép con vào con đường cùng. Nhưng vì không biết điểm để dừng lại mà đã dẫn đến kết quả khổ đau.

Có một điều rất quan trọng, không biết mọi người khi làm ngơ đối với người khác có lưu tâm đến không, đó là tâm trạng và những suy nghĩ, cảm xúc của người bị làm ngơ. Một điều thường hay có đối với những người bị làm ngơ đấy là sự tổn thương, dù là họ có lỗi hay không có lỗi. Làm sao không tổn thương được khi mình bị người khác không thèm quan tâm, khi nhận sự đối xử thiếu nhã nhặn của người khác. Nếu là họ có lỗi thì họ sẽ chấp nhận sự tổn thương đó và cố gắng hàn gắn lại vết nứt trong mối quan hệ ấy. Còn nếu họ nhận thấy là họ không có lỗi, hoặc là vấn đề mà họ đã tạo ra không quá nghiêm trọng, không đáng để bị đối xử một cách thiếu nhã nhặn đến vậy, thì sự tổn thương ấy sẽ lớn dần cùng với thời gian họ bị làm ngơ. Nếu người kia dừng lại kịp thời thì may ra còn có thể hàn gắn được. Còn nếu không thì đến một lúc nào đó vết thương ấy sẽ không thể nào chữa lành lại được nữa. Đồng thời, khi bị làm ngơ thì đấy cũng là lúc để cho người bị làm ngơ đánh giá lại mối quan hệ giữa họ với người kia. Nhiều câu hỏi sẽ nảy sinh trong đầu họ. Tại sao người kia lại lạnh lùng với mình đến thế? Điều mà mình đã gây ra có đáng bị đối xử như thế không? Không có biện biện pháp nào khác cho vấn đề bất hòa này hay sao mà phải dùng biện pháp làm ngơ? Quan hệ tốt đẹp của mình với người kia bấy lâu nay chẳng lẽ chỉ vì một lần lầm lỗi, sơ ý của mình là người kia có thể xóa hết tất cả, quên đi tất cả hay sao? Quan hệ của người kia đối với mình là quan hệ thế nào đây, là chân thật hay chỉ là không chân thật? Mình có nên nhẫn nại và cố gắng để hàn gắn lại vết nứt này không và nếu mình nên nhẫn nại và chủ động hàn gắn thì nhẫn nại bao lâu là vừa?...

Thế đấy, có rất nhiều điều khiến cho người bị đối xử lạnh lùng phải suy nghĩ, và họ cũng không vui vẻ, hạnh phúc gì khi bị đối xử lạnh lùng, bị làm ngơ. Và chắc chắn là chính người làm ngơ cũng đâu có hạnh phúc gì. Qua đó chứng tỏ rằng làm ngơ không phải là biện pháp tốt để giải quyết vấn đề bất hòa trong các mối quan hệ xã hội. Có lẽ mọi người đều nhận thấy được điều đó. Vậy mà không hiểu tại sao nhiều người vẫn cứ dùng đến nó? Phải chăng là vì lòng tự tôn to lớn ở trong mỗi người? Mấu chốt quan trọng nhất để giải quyết mọi vấn đề là phải hiểu rõ vấn đề đó. Đối với sự bất hòa trong các mối quan hệ xã hội cũng không ngoại lệ. Muốn hiểu nhau thì phải lắng nghe nhau, cởi mở giải bày với nhau chứ không phải là làm ngơ, không tiếp chuyện. Để nhanh chóng giải quyết những khúc mắc, khó chịu ở trong lòng, thì không phải là người A chủ động nói chuyện, mà, ngược lại, người B nên chủ động nói chuyện với người A, chủ tìm hiểu nguyên nhân để hiểu và có thể cảm thông, chia sẽ với cho người A. Như thế thì những khúc mắc của vấn đề sẽ nhanh chóng được tháo gỡ. Nếu khi đã hiểu mà không thể nào cảm thông được thì lại là chuyện khác, và lúc đó người B muốn làm ngơ cũng đâu có muộn. Ví dụ như bạn của mình vừa mới có chuyện buồn ở trong lòng và mình đến gặp bạn, thường thì người bạn ấy đối xử với mình không tệ, nhưng lúc ấy do nỗi buồn trong lòng của bạn chưa vơi, vô tình bạn ấy trút luôn nỗi buồn đó lên bản thân mình, đối xử lạnh lùng, thiếu nhã nhặn với mình. Nếu vì sự đối xử không nhã nhặn đó của bạn mà sau đó mình trở mặt làm ngơ thì vô tình mình trút thêm gánh nặng ưu sầu lên vai của bạn, làm cho bạn đã khổ lại càng khổ hơn. Còn nếu như sau đó mình chủ động hỏi bạn, tại sao lại có thái độ như vậy? và lắng nghe bạn giải bày tâm sự thì mình sẽ hiểu được bạn, thông cảm với bạn nhiều hơn và giúp bạn nhang chóng gạt bỏ được nỗi niềm buồn khổ kia. Như thế thì chẳng những không làm cho quan hệ bị rạn nứt, đổ vỡ, mà còn làm cho nó càng thêm bền chặt, thắm thiết. Một trường hợp khác là lúc bạn của mình đang bận tâm vì một vấn đề gì đó và bỗng dưng mình đến gặp bạn, vì sự tế nhị nên bạn vẫn tiếp chuyện với mình. Nhưng vì tâm trí của bạn đang tập trung vào vấn đề mà bạn ấy đang quan tâm nên nói chuyện một cách lơ đãng, không đâu vào đâu. Thế là mình quy cho bạn cái tội không tôn trọng mình, không quan tâm đến mình. Và rồi trở mặt làm ngơ với bạn. Thật là tội cho người bạn ấy! Vì vị ấy đâu có phải là một người vô tâm, đâu phải là không tôn trọng người bạn kia. Chỉ tại nhất thời họ chưa gạt bỏ được mối bận tâm của bản thân mà thôi. Nếu người B không khéo léo thì mối quan hệ này khó lòng hàn gắn lại, tại vì vấn đề đơn giản mà đã bị người B biến thành chuyện lớn, không sớm bỏ qua cho người A.

Về biện pháp và sự khéo léo đối với việc giải quyết những bất hòa, rạn nứt trong các mối quan hệ xã hội thì không có tính cố định, tùy theo đối tượng, tình huống và thời điểm mà chọn những giải pháp thích hợp. Cốt tủy của vấn đề là ở tấm lòng và khả năng nhận thức của mỗi người. Khả năng nhận thức ở đây không phải là đòi hỏi phải có trình độ học vấn cao, trình độ chuyên môn giỏi, mà là ở sự cởi mở, biết lắng nghe, biết chắt lọc thông tin và độ nhạy bén, tinh tế trong giao tiếp của mỗi người. Còn tấm lòng ở đây là muốn nhấn mạnh đến tình cảm và tính chân thật của mối quan hệ. Khi cả hai bên đều thật sự quý mến và thương yêu nhau (như cha mẹ thương yêu con cái - con cái hiếu thảo với cha mẹ, thầy thương yêu trò – trò kính mếm thầy, bạn bè thương mến nhau, đồng nghiệp quý trọng nhau,…) thì họ sẽ không nỡ làm cho nhau phải đau khổ. Nếu có lỡ người này làm cho người kia không vừa lòng, với tình cảm chân thành và sự cởi mở thì họ sẽ sớm cùng nhau tháo gỡ những khúc mắc ở trong lòng.

Hiểu biết và thương mến nhau là hai nhân tố vô cùng quan trọng trong các mối quan hệ xã hội để mọi người có thể cảm thông cho nhau, cùng nhau xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, đầy ý nghĩa và cùng nhau sống trong an vui, hạnh phúc. Khi đã hội đủ sự hiểu biết và thương yêu nhau thì mọi người rất dễ cảm thông cho nhau, bỏ qua những lầm lỡ của nhau, giúp nhau cùng hoàn thiện bản thân. Chỉ có dùng sự hiểu biết và tình thương yêu lẫn nhau mới có thể nhanh chóng hàn gắn lại những rạn nứt trong tất cả các mối quan hệ xã hội mà thôi. Làm ngơ ít khi đem lại kết quả như ý muốn lắm, mà có hàn gắn lại chăng nữa thì cũng chỉ là tương đối, gượng ép mà thôi. Để cho sự hàn gắn đem lại từ việc làm ngơ này hoàn toàn lành lặn thì cần phải có thêm một khoảng thời gian nữa. Vì thế, chúng ta nên hạn chế việc sử dụng biện pháp làm ngơ để giải quyết những điều không vừa ý xảy ra trong các mối quan hệ xã hội. Hãy gạt bớt đi tính tự tôn, sĩ diện của bản thân mình, hãy đến với nhau và cởi mở giải bày cho nhau hiểu những suy nghĩ, cảm xúc của mình khi có vấn đề bất thường xảy ra trong các mối quan hệ xã hội để xây dựng mối quan hệ ấy ngày càng hoàn thiện hơn, có ý nghĩa hơn. Có được những mối quan hệ tốt đẹp trong cuộc sống ngắn ngũi này là một diễm phúc lớn, không dễ gì có được. Hãy cùng nhau trân trọng và giữ gìn nó, đừng để phải đổ vỡ vì một điều không đáng vào đâu.

Minh Nguyên

Posted in: Những dòng tâm sự,Tâm Lý - Đạo Đức