Tu viện Paro Taktsang, thánh địa linh thiêng nhất tại Bhutan

Tu viện Paro Taktsang là một trong những nơi linh thiêng nhất ở Bhutan. Gọi một cách đầy đủ là tu viện Taktsang Palphug, còn được biết đến dưới tên tiếng Anh là The Tiger's Nest Monastery (Tu viện Hang Cọp). Tu viện tọa lạc trên một vách núi đá granit cao ngất giữa tầng mây nhìn xuống thung lũng Paro, có độ cao hơn 3.000m so với mực nước biển, khoảng 900m so với thung lũng Paro. Nơi này được tín đồ Phật giáo và người dân Bhutan đặc biệt tôn kính bởi vì nó gắn liền với quá trình tu tập và hành đạo của ngài Padmasambhava (Liên Hoa Sinh).

Lần đầu tiên ngài Liên Hoa Sinh đến Bhutan là vào năm 746. Lúc ấy ngài đang ở Ấn Độ và được vua Sindhu Raja mời đến Bumthang để trị bệnh cho vua, vì nhà vua đang lâm trọng bệnh. Sau khi ngài đến Bhutan, ngài đã chữa khỏi bệnh cho nhà vua và từ đó nhà vua phát tâm quy y theo Phật. Chữa bệnh và quy y cho nhà vua xong thì ngài quay trở lại Ấn Độ và hứa là sẽ trở lại Bhutan để hoằng truyền Chánh pháp, giáo hóa cho người dân Bhutan.

Một năm sau (năm 747), ngài Liên Hoa Sinh được vua Thrisong Deutsen thỉnh đến Tây Tạng để hỗ trợ cho đức vua trong việc xây dựng tu viện Samye. Rồi từ Tây Tạng, ngài quyết định sang thăm Bhutan. Trong chuyến thăm Bhutan lấn thứ hai này, ngài đã đi hoằng hóa khắp đất nước Bhutan và chúc phúc cho nhân dân. Trong khi ngài đang ở Singye Dzong inKurtoe, Bhutan, người ta cho rằng ngài đã bay đến Paro Taktsang dưới hình dạng hóa thân của thần Dorji Drolo cưỡi trên lưng con hổ cái. Thần Dorji Drolo được xem là một trong tám hóa thân của ngài.

Truyện kể rằng, trước khi ngài đến, khắp đất nước Bhutan bị khống chế bởi những linh hồn tàn ác. Khi ngài đến thì ngài đã chế ngự được những linh hồn tàn ác đó và khuyến hóa chúng để chúng không quấy nhiễu nhân dân nữa, chúng lại còn phát nguyện làm những vị thần bảo hộ cho đất nước Bhutan.

Khi ngài Liên Hoa Sinh đến Paro Taktsang, ngài đã hành thiền trong các hang động tại đấy trong vòng ba tháng và ngài còn xác chứng Paro Taktsang là nơi thiêng liêng nhất trong những thánh địa ở Bhutan. Ngài Liên Hoa Sinh được xem là vị tổ khai sinh của Phật giáo Bhutan và cũng là vị thần bảo hộ của nhân dân Bhutan.

Tu viện Paro Taktsang được xây dựng xung quanh động Taktsang Senge Samdup, nơi được cho là ngài Liên Hoa Sinh đã tọa thiền trong vòng ba tháng lúc ngài đến tịnh tu tại Paro Taktsang vào thế kỷ thứ VIII.

Đến thế kỷ thứ 11, nhiều cao tăng người Tây Tạng đã đến núi Taktsang để hành thiền. Từ thế kỷ thứ 12 đến thế kỷ thứ 17, nhiều vị Lama Tây Tạng đã đến Bhutan và rồi sáng lập ra nhiều tu viện tại đấy. Ngôi điện Phật đầu tiên được xây dựng ở khu vực Paro Taktsang là vào thế kỷ thứ 14, do ngài Sonam Gyeltshen tạo dựng. Ngài Sonam Gyeltshen là một vị chân sư Mật tông Tây Tạng, thuộc nhánh Kathogpa. Tuy nhiên, đến nay thì ngôi điện Phật ấy không còn dấu vết nào cả.

Vào năm 1692, trong chuyến viếng thăm thánh tích Paro Taktsang, ngài Druk Desi Tenzin Rabgye đệ tứ đã đặt nền móng xây dựng một tu viện tại Paro Taktsang để tưởng niệm ngài Liên Hoa Sinh. Từ đó trở đi, tu viện Paro Taktsang đã trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa.

Vào ngày 19-4-1998, một vụ hỏa hoạn đã thiêu rụi ngôi điện chính của quần thể tu viện Paro Taktsang. Nhiều bức tranh, bức tượng giá trị và một số cổ vật khác cũng bị ngọn lửa thiêu đốt. Sau cơn hỏa hoạn, quốc vương Bhutan, vua Jigme Singye Wangchuck, cùng với chính phủ Bhutan đã chỉ đạo công việc trùng tu Tu viện Paro Taktsang. Công việc trùng tu được hoàn thành vào năm 2005.

Hiện tại, quần thể tu viện Paro Taktsang trông rất hùng vĩ, bề thế ở trên vách núi đá. Vách núi hết sức cheo leo, có thể nói là dựng đứng. Quần thể tu viện gồm có bốn ngôi điện chính và những khu nhà ở được thiết kế một cách khéo léo, tùy biến theo địa thế của các vách núi đá, các hang động. Xung quanh khu vực của tu viện Paro Taktsang hiện có tám hang động, trong đó có bốn cái thì dễ dàng vào thăm, bốn cái kia thì khó hơn. Tu viện dựng cheo leo trên vách núi và được ví “như là hình ảnh con tắc kè đang bám vào vách núi”. Các ngôi điện của tu viện được nối với nhau bằng những bậc cấp và những lối đi được lát bằng đá. Bên cạnh đó, trên các lối đi còn có một vài cây cầu bằng gỗ yếu ớt. Xung quanh mỗi ngôi điện còn có những ban công, đấy là nơi lý tưởng cho du khách ngắm nhìn thung lũng Paro tuyệt đẹp ở phía dưới.

Có một vài con đường khác nhau dẫn lên tu viện Paro Taktsang. Xung quanh tu viện là cả một rừng thông bạt ngàn. Một nét rất đặc trưng của các tu viện Mật tông Tây Tạng là có rất nhiều dây cờ phướn màu sắc sặc sỡ, in những lời kinh cầu nguyện, những câu thần chú, được giăng xung quanh tu viện cũng như trên lối đi dẫn lên tu viện. Có những ngày, toàn bộ tu viện Paro Taktsang và ngọn núi Taktsang chìm vào trong những đám mây, tạo nên một không gian u tịch, huyền diệu. Nếu ai đến thăm tu viện vào những dịp ấy thì sẽ có cảm giác như là đang lạc vào một cảnh giới u huyền, thâm hiểm nào đó vậy.

Trên con đường dẫn lên tu viện Paro Taktsang, có ngôi làng Lakhang và ngôi chùa Urgyan Tsemo tọa lạc một khu núi đá khá bằng phẳng. Từ địa điểm này mà nhìn thì những ngôi điện của tu viện Paro Taktsang nằm ở vách núi đối diện. Đấy là một nơi lý tưởng để cho du khách thỏa sức ngắm nhìn tu viện Paro Taktsang và cảnh núi non hùng vĩ, cùng lắng nghe tiếng thác đổ như phá tan sư yên tĩnh của núi rừng. Dọc lối mòn dẫn lên tu viện Paro Taktsang có một thác nước có độ cao 60m và đổ vào một cái hồ thiêng, người ta đã bắc một cây cầu để đi qua hồ này. Đường đi chấm dứt tại ngôi điện chính của tu viện. Tại đấy, mọi người có thể nhìn thấy hang động mà năm xưa ngài Liên Hoa Sinh đã hành thiền trong ba tháng. Động này chỉ mở cửa cho du khách vào chiêm bái mỗi năm một lần duy nhất mà thôi. Đấy là vào dịp lễ hội hàng năm vào tháng thứ năm theo lịch của người Bhutan. Lễ hội này kéo dài trong vòng 21 ngày.

Tại tu viện Paro Taktsang còn có những thứ mà du khách đáng lưu tâm, cần chiêm ngưỡng, đó là những bức tranh vẽ, những bức tranh Thangka được treo xung quanh tường của các ngôi điện, và những bức bích họa trên các vách động, vách núi. Những bức tranh, những bức bích họa ấy miêu tả chân dung ngài Liên Hoa Sinh, sự tu hành và hoằng hóa của ngài, có cả những vị Phật, Bồ-tát, những vị thần trong Phật giáo và trong văn hóa dân gian Bhutan.

Người ta tin rằng, nếu chúng ta hành thiền tại tu viện Paro Taktsang trong vòng một phút thì thành quả đạt được có thể bằng so với khi chúng ta hành thiền mấy tháng liền ở những nơi khác. Paro Taktsang là một thánh địa vô cùng thiêng liêng trong tâm thức của người dân Bhutan trong suốt chiều dài lịch sử mười mấy thế kỷ qua và có lẽ là mãi mãi về sau.

Ngày nay, khi chính sách ngoại giao và du lịch của Bhutan đang dần mở cửa, ngày càng có nhiều du khách đến thăm tu viện Paro Taktsang và chiêm bái hang động tu hành của ngài Liên Hoa Sinh. Tu viện Paro Taktsang trở thành một điểm du lịch tâm linh không thể bỏ qua đối với khách hành hương khi họ đến Bhutan. 

Quảng Trí 

(Nguồn: Nguyệt san Giác Ngộ số 194, ra tháng 5-2012)

Posted in: Phật giáo nước ngoài